Hans Knibbe lichtte sterven en de dood toe vanuit het non-duale perspectief. Anne Derks, geestelijk verzorger in een verpleeghuis, ging in op het concrete sterven, en Jeroen de Bruin getuigde over zijn deelname aan een jaargroep ‘Een jaar leven alsof het je laatste is’.
Hans Knibbe begon met de vraag: “Wordt er iemand geboren? Leeft er iemand? Gaat er iemand dood?”. Zijn antwoord luidde: “Ja en nee. Ja, volgens onze geconditioneerde waarneming, die vormen reïficeert en daar naar grijpt. Nee, volgens het non-duale perspectief dat de inherente leegte van alle vormen herkent.” In zijn visie word je geboren en niet geboren. Je sterft en je sterft niet. Je bent.
Als we diep en direct in welke vorm dan ook kijken, zien we leegte of ruimte. Maar we zijn ook niet niets, want er is de vorm van ons lichaam, ons gevoel, onze waarnemingen. Zijn speelt zichzelf tot vormenspel. “Leegte vormt zich tot vorm, wat een wonder!” Hans nodigde uit om het spel van schijnbare vormen te zien als illusoir én om met huid en haar te midden van het leven te staan met alle emotionele betrokkenheid die daarbij hoor.
Wil je vredig en rustig kunnen sterven, dan is het behulpzaam dat je in je leven hebt leren rusten in Zijn, in de voorvormelijke, tijdloze grond van Zijn, zodat je geleerd hebt los te laten en te onthechten. Essentieel is ook dat je je leven op jouw unieke wijze hebt vormgegeven vanuit ‘doen wat je wilt’, zodat je tevreden terugkijkt op je leven. Dus doe dat nu, wees moedig en stel belangrijke dingen in je leven niet uit!
Tegelijkertijd ontkom je er niet aan dat je tijdens je stervensproces ook angst en verzet zal voelen. Want voor een groot delen vallen we onbewust samen met ons lichaam en denken we onszelf tot een echt bestaand, losstaand individu, en zal je dus ook doodsangst tegenkomen.
De authentieke bijdragen van Anne en Jeroen lieten ons nog meer realiseren hoe waardevol verlichte levenskunst is, niet alleen in ons leven nu maar ook tijdens ons eigen sterven, en hoe bijdragend aan hoe we anderen liefdevol nabij kunnen zijn in hun stervensproces.
Ik denk dat ik wel mag zeggen dat dit inspirerend samen-Zijn alle kringleden wederom dankbaar stemden dat we het pad van Zijnsoriëntatie met elkaar lopen. Velen voelden ook hoe inspirerend het zou zijn als de Kring je zou ondersteunen bij je eigen sterven en je herinneren aan Spirit en Zijn. Het thema ‘dood’ leeft overduidelijk in de Kring en zal dan ook verder uitgediept worden.