Wat is verlichting?

Verlichting is de staat van niet verdedigd zijn
Verlichting is een buitengewoon stromende, gevoelvolle staat. Soms wordt verlichting geassocieerd met ‘weg van alle vormen’ en los van je lichaam. Dat is het niet. Het is eigenlijk precies de andere kant op. Je leert te dalen, je daalt in. Je daalt in je hart, in je buik, in je bekken, in de aarde. Al het opbouwen van je zelfbeeld, wie je allemaal bent, wat je allemaal wilt, dat valt weg. Heel simpel, heel eenvoudig. Je wordt stroming, je wordt opener, je wordt communicatie.

Wees verlicht vanuit ontspanning en gegrond zijn
Communicatie heeft allerlei lagen: van vitale energie, van seksuele energie, van hartenergie, van pure heilige energie en van licht. Omdat verlichting natuurlijk ook geassocieerd is met licht, de pure dimensie van onszelf, hebben we de neiging om dat niet zo lichamelijk te zien. Maar het komt juist vrij als we ook lichamelijk heel ontspannen zijn. Hoe verlichter je bent, hoe gewoner je bent. Hoe verlichter je bent, hoe meer gegrond je bent. Hoe verlichter je bent, hoe ontspannener je bent, enzovoort.

Verlichting is de ervaring van in verbinding zijn
Verlichting is concreet, intiem, relationeel en heel gewoon. Het is de staat van niet verdedigd zijn, je niet isoleren en afzonderen. Dat was ook de omschrijving van Alan Watts, een schrijver uit Californië, een van de eersten die zich met zenboeddhisme bezighield. Zijn uitspraak was: ‘verlichting is de ervaring van in verbinding zijn’. Daar is veel meer over te zeggen. Het is geen complete definitie, maar het zegt wel heel veel. Da Free John, een leraar die mij zeer geïnspireerd heeft, gebruikte als belangrijkste mindfulness-vraag: “Ben ik in verbinding?” Of andersom: “Ben ik relatie aan het vermijden?” Door die vraag steeds te stellen en dus steeds te merken dat je dat doet, beweeg je jezelf steeds naar de primaire staat van in-relatie zijn. Dat was zijn spirituele practice. Verlichting is heel nabij, is intiem, is gewoon, is relationeel zijn.

Laat los, sta verlichting toe
Als je ‘goed wilt leven’ dan moet je vooral kunnen loslaten. Als je bijvoorbeeld een leuke vader wilt zijn, dan moet je vooral je kinderen kunnen loslaten, en je eigen vaderschap kunnen loslaten. Want als jij een bezorgde vader bent, dan leer jij je kinderen dat je kennelijk bezorgd moet zijn. Dan geef je ze ook geen boodschap van geluk mee. Met andere woorden: de kunst van loslaten leer je zo niet.

Verlichting is de practice van zorgeloosheid
We leren altijd hoe je moet zorgen, maar je leert eigenlijk niet hoe je zorgeloos moet zijn. Levenskunst, zorgeloosheid, non-dualiteit en verlichting horen heel dicht bij elkaar. Het is de practice van zorgeloosheid. Zo kun je het ook samenvatten. Het loslaten van al die verbanden die je legt in je geest. Dat is eigenlijk de sleutel van verlichting. En dat mag niet van onszelf, want dan zijn we niet loyaal, dan laten we de wereld in de steek, dat is onverantwoordelijk. Dus loslaten is belangrijk, dat moeten we leren.

We trekken ons te veel op
Ik denk dat iedereen die energetisch opgetrokken is, en dat zijn we dus allemaal, zich onttrekt aan verbinding en zich onttrekt aan de aarde. Als je hier zo zit en je denkt jezelf als een ‘ik’, als een vaste entiteit, dan moet je eens voelen wat er overblijft van het ‘rusten in Zijn’. Niets. Het is dus niet alleen dat we onszelf inperken maar we trekken ons echt op. Dat betekent dat ons hele energiesysteem, en dus ook onze hele oriëntatie, te hoog, te veel in ons hoofd, te mentaal is.

Verlichting is ook eenvoudig worden
Een van de dingen die heel cruciaal zijn op het verlichtingspad is je gewicht lager te brengen, je adem lager brengen en te leren rusten in het centrum van je buik. Om daar te zijn. Tegenwoordig geef ik ook wel bepaalde ademoefeningen om dit verder te stimuleren. Het is mogelijk dat je met je geest soms dingen kunt zien, terwijl je fysiologische systeem eigenlijk nog een te hoog trillingsgetal heeft. Het is dus heel belangrijk om te vertragen, langzamer te worden, in te dalen. Om eenvoudig te worden en de warmte en behaaglijkheid te ervaren die met de aarde en de buik samenhangt.

De verlichte staat is ontspannen en ongekunsteld
Ik heb tijdenlang tijdens de meditatieavonden gewerkt met het indalen in de buik, zodat we gaan landen. Omdat het anders heel makkelijk kan gebeuren dat we de oefeningen doen, maar dat deze in een soort mentale opgetrokkenheid plaatsvinden en niet in een soort natuurlijke ontspannenheid. Dan kun je dus allerlei ervaringen hebben, die op zich juist zijn, maar die als het ware te hoog worden ingekaderd. Die worden vastgehouden in een te hoog mentaal kader. Ik noem het hoog, omdat het opgetrokken is. En dat geeft ons een verkeerd idee van wat verlichting eigenlijk is. Dan zie je niet meer hoe ontspannen en open en ongekunsteld de open staat is.

Laat los tot er niets van jou over is
Het werk dat we hier doen heeft hetzelfde principe. Leer loslaten, leer dalen, leer in de eenvoud van je ervaring zijn. Leer jezelf los te koppelen van ‘honger’, verlangen naar ervaringen. Laat los dat jij iemand moet zijn. Laat los dat je iets moet dragen. Laat los, laat los, laat los. Net zolang los totdat er niets van jou over is. En niets van het leven dat jij hebt opgebouwd. Zodat jij bént. Dat de natuurlijke staat van jou gewoon ademt, stroomt.

Het is zo nabij. Zo goedmoedig, zo niet opgefokt. Echt prettig, eenvoudig. Dit kunnen we vertrouwen. Want dit is niet gemaakt. Dit is natuurlijk.

Noot: Deze blog is eerder verschenen als artikel in Cirkel 59 (p. 64-65). Het is een bewerking van het transcript ‘Winterretraite 2015’ door Willem Sinke. Voor deze blog is dit artikel nog verder bewerkt.