Meditatie, de opmaat

Gebaren naar verlichting
Er zijn in de Zijnsgeoriënteerde meditatie allerlei stappen die ik maak om me te openen naar volledig Zijn. Ze hebben allemaal een eigen waarde en toon en het zijn allemaal openingsgebaren naar mijn verlichte aard, die zo veel ruimer is dan wie ik denk te zijn. Alle stappen ervaar ik in zichzelf ook als een complete beoefening. Ook de allereerste beginstappen wijzen de essentie van ZIJN al helemaal aan.

Stop, sta stil
De eerste stap naar meditatie is, dat ik de gedrevenheid van mijn dagelijkse doen en laten stop. Die voorwaartse gedrevenheid uit zich in continu gericht zijn op doen en denken, vanaf het moment dat ik ’s morgens mijn ogen opendoe. Dat zet ik stop. Het is in zekere zin niet zo moeilijk, maar het gewoontedier in mij wil vaak die kant niet op en stribbelt tegen: geen zin, geen tijd, onrustig, weerstand.

Er zijn meerdere instructies, zinnetjes, die me dan helpen op dat spoor van ‘stop, sta stil’ te komen. Zoals: “wees precies hier”. En: “nergens naartoe”. “Je hoeft niemand te worden”. Als ik daarbij ben, laat er iets los. Ik voel het vaak lichamelijk. Alsof ik opeens een laagje dieper in mezelf zak. Alsof ik dan pas zit. Alsof ik van mijn fiets af stap. Pff… ik adem dieper uit.

Ruimere dimensie
Loskomen van mijn voorwaartse drive is niet alleen prettig, maar ook noodzakelijk, als ik wil vertoeven in de ruimere dimensie van mijn geest. Dat heb ik vaak genoeg ervaren. Daarom maak ik in de meditatie bewust die breuk: met toekomst, met verwachtingen, met mijn to-do lijstje – het op weg zijn van A naar B. Steeds opnieuw: een breuk met ‘daar en dan’. Er is alleen hier, nu. Precies hoe het is. Dan komt er ruimte voor eenvoudig Zijn.

Het is een kwestie van trainen, durven loslaten en wennen; oefening baart kunst, want mijn geest pakt het sneller op, naarmate ik het vaker oefen. Dus zeg ik het steeds opnieuw tegen mezelf: stop, sta stil. Wees hier, nu. Stoppen vraagt volharding en moed, want ik ga tegen mijn gewoonte in en stel me open voor hoe het werkelijk met me is.

Kwaliteit van aandacht
Een volgende stap in de meditatie is, dat ik ga letten op mijn aandacht. Hoe is mijn aandacht eigenlijk? Is mijn aandacht erbij, fladdert ‘ie rond, ben ik een beetje vaag aanwezig of juist heel alert? Ik begin dan eerst maar eens mijn aandacht bij mezelf te brengen. Ik voel mijn lichaam, voel hoe ik sta of zit. Ik let op hoe ik erbij zit en wat er in me gaande is.

En wat is de kwaliteit van mijn aandacht? Meestal letten we daar niet op: we zijn gericht op wàt we waarnemen en niet op hòe we waarnemen. Ik heb gemerkt dat de kwaliteit van mijn aandacht een wereld van verschil maakt! Mijn dagelijkse aandacht is vaak vluchtig, scannend, vermijdend naar pijn en ongemak, strevend naar wat comfort geeft. Dat heb ik niet zo door, het gebeurt automatisch. Mijn aandacht is dan naar buiten gericht, maar ook afwerend of zoekend, waardoor ik niet werkelijk rust vind. Ik ken ook een kritische, oordelende aandacht, die alles langs de goed-fout meetlat legt. Die kan behoorlijk veel stress geven.

Meditatieve aandacht
In meditatie heb ik meditatieve aandacht leren kennen. Die aandacht is open. Met open aandacht verwelkom ik alles wat is. Dat is een verademing. Letterlijk en figuurlijk geeft het lucht. Dan kies ik niet tussen wat wel en niet mag bestaan. Ik wijs niks af. Ik los niks op. Ik streef niet naar iets bepaalds. Het hoeft niet anders. Als ik in die aandacht ben, ontstaat ontspanning. Bezorgdheid laat los, ik ben wakker aanwezig, maar zonder oordeel, zonder druk. Het is alsof ik in een ander licht kom te staan. Een helder en ook zacht licht.

Oefening in levenskunst
Ik kom van alles tegen als ik de moed heb zo open bij mezelf aanwezig te zijn. Soms tref ik mezelf blij of op mijn gemak aan. Maar soms ervaar ik dat waar ik geneigd ben overheen te leven, spanning, verkramping, onrust, of angst, verdriet, boosheid, voelbaar wordt. Dat vind ik niet altijd leuk, maar het is wel echt en waar.

Vriendelijk en helder aanwezig zijn bij wat er in mijn geest verschijnt, maakt me meer stuurvrouw in mijn leven. Ik kan dan zien, met een zachte, ruime, heldere blik, wat er aan de hand is en wat me te doen staat of wat ik juist kan (los)laten. In plaats van krampachtig greep te willen houden, sta ik meer ontspannen aan het roer en voel me vaardiger in het maken van keuzes. Ik ga uit van hoe het is en kan dan nagaan wat ik nodig heb en wat me te doen of te laten staat. In die zin is meditatie echt een oefening in levenskunst, die dag in dag uit doorwerkt in hoe ik mijn leven leid.

Fasen in Zijnsgeoriënteerde meditatie
Zoals ik al aan het begin schreef: er zijn in de Zijnsgeoriënteerde meditatie allerlei stappen die ik maak om me te openen naar volledig Zijn. In die zin biedt deze vorm van meditatie me vele ingangen en worden mijn lichaam, energie én geest aangesproken. De opbouw van zijnsgeoriënteerde meditatie in zeven verschillende fasen staat helder beschreven in het boek ‘Zitten in Zijn’ van Hans Knibbe. In dit blog beschrijf ik de opmaat. Daar is wat mij betreft al een wereld te ontdekken. Smaakt het naar meer, op deze pagina vind je meer informatie over Zijnsgeoriënteerde meditatie en op deze pagina vind je meer informatie over de cursus zijnsgeoriënteerde meditatie.